De Moray Coast Trail: 73 kilometer wandelen langs de Schotse oostkust

Wie over de wegen langs de Schotse oostkust ten noordoosten van Inverness rijdt, denkt misschien dat hier niets dan boerenland te vinden is. Maar niets is minder waar. Waar het land overgaat in de zee-inham vind je een waar paradijs. Gouden zandstranden, bijzondere rotsformaties en typisch Schotse kustplaatsen. Je ontdekt dit verrassende en weinig toeristische deel van Schotland het best vanaf de Moray Coast Trail.

Laatste update (na opnieuw wandelen): 3 maart 2024

De Moray Coast Trail: feitjes

De Moray Coast Trail is 72 (officieel) of 73 (volgens Komoot) kilometer lang. De route ligt grotendeels parallel aan de kuststrook van Moray, een regio in het noordoosten van Schotland. De zeearm waar je onderweg veelal uitzicht op hebt, is de Moray Firth. Zo'n 'firth' heeft eb en vloed zoals de zee, maar - in dit geval - ook bergen aan de horizon. Het binnenland is grotendeels in agrarisch gebruik, maar daar merk je aan de ruige kust weinig van. Het startpunt van de Moray Coast Trail is het dorp Forres, op ongeveer een uur rijafstand van Inverness.

De Moray Coast Trail is een relatief vlakke route, met slechts 330 meter hoogteverschil over een lengte van 73 kilometer. Af en toe klimt of daalt het pad wat door de duinen, maar een zware klim hoef je niet te verwachten. Het pad is nergens technisch moeilijk en daardoor ook voor de minder ervaren wandelaar goed te doen. Langs de kust liggen diverse dorpjes, waarvan in de meesten eten en drinken aangeboden wordt. Vaak kun je hier ook overnachten, of de bus naar een ander dorp nemen.

De meeste mensen lopen de route in drie tot vijf dagen. Dankzij de weinige hoogteverschillen kun je in dit deel van Schotland op een dag flink kilometers vreten. Hoe lang jij over de route zult doen, hangt af van je wandeltempo en het aantal pauzes dat je wilt nemen.

--> Ik volgde deze wandeltraining ter voorbereiding op mijn wandeltochten in Schotland.

De landschappen langs de Moray Coast Trail

Etappe 1: van Forres naar Burghead (ongeveer 20,5 km)

De Moray Coast Trail begint in het dorpje Forres, dat vele prijzen ontving voor de kleurrijke bloemen die het dorp opvrolijken. Vlak voordat je het dorp verlaat, wacht nog een volgende highlight op je: Sueno's Stone. Deze zeven meter hoge staande steen is het hoogste en meest complexe Pictische steen van Schotland. Geniet er maar goed van, want de volgende kilometers zal je weinig hoogtepunten tegenkomen. Van Forres naar Findhorn loop je over een stoep langs een drukke weg. Bij nader inzien had ik dit stuk liever met de bus gedaan, maar de perfectionist in mij wilde per se elke kilometer van het pad lopen.

Eenmaal aangekomen in Findhorn kan het kustfeest echt beginnen. Bij de biologische winkel naast het postkantoor haal ik wat lekkers, waarna ik de tocht met frisse moed voortzet. Vanuit het kustdorp loop je de duinen in, waarna het pad je over kliffen met uitzicht op strand en zee leidt. Hier staan de dennenbomen en heideplanten direct aan zee: iets wat ik nog niet eerder zag! Ik wijk de volgende kilometers van het kustpad af, omdat ik graag over het brede strand wil lopen. Jan van Genten duiken als rakketten razendsnel het water in, waarna ze met een vis weer boven komen. Een zeehond zwemt parallel een stuk langs de kust. Ik kan mijn strandgeluk niet op!

Kilometers lang slenter ik langs de waterlijn, met in de verte de contouren van het dorp Burghead. Zo nu en dan verlaat ik het strand en volg ik de Moray Coast Trail door het bos. Heide en vele soorten paddenstoelen groeien tussen de dennenbomen. Eenmaal aangekomen in Burghead voel ik een lichte teleurstelling: ik had nog urenlang over het strand en door de bossen willen lopen. Gelukkig heb ik nog tientallen kilometers te gaan op dit kustpad!

Etappe 2: van Burghead naar Lossiemouth (ongeveer 14,5 km)

Langs de geurige mouterij (de grote fabriek die de skyline van Burghead domineert) loop ik samen met de hond van een in Burghead wonende vriendin het kustpad op. Aan deze kant van het in zee uitstekende dorp is de zee rustiger en is het strand vervangen door rotsen. Eerder bezocht ik al het fort op de heuvel, dat nog lang achter me te zien is. Met de wind in mijn haren volg ik de voormalige spoorbaan naar het volgende dorp, Hopeman.

Langs de haven en kleurige strandhuisjes verlaat ik het kleine, gezellige dorpje weer. Het strand waaraan de huisjes liggen, blijkt de eerste van velen op deze etappe. Het ene strand ligt nog meer verborgen dan de ander. Sommigen zijn dankzij de hoge kliffen voor de meeste mensen zelfs helemaal niet bereikbaar. De rotsen die de kust sieren, zijn duidelijk zichtbaar opgebouwd uit vele (dunne) gesteentelagen. Het pad ligt op veilige afstand van de kliffen en leidt afwisselend door duingras en stekelige planten. Waar mogelijk, verlaat ik het kustpad om over het strand te wandelen. Het is eb en ik ben de eerste persoon die sinds de laatste vloed over het gele zand loopt.

Ruim voordat ik het dorp Lossiemouth bereik, zie ik de vuurtoren Covesea Lighthouse al boven de duinen uitsteken. Ik slenter over het strand tot ik het grote witte bouwwerk bereik, om vervolgens te verdwalen op de nabijgelegen camping. Dankzij Komoot kom ik toch nog in Lossiemouth terecht, waar ik nog even nageniet op een bankje aan het water. Een zeehond zwemt langs en blijft op een paar meter afstand in de golven dobberen, waarna hij wegzwemt in de richting van de vuurtoren.

Etappe 3: van Lossiemouth naar Garmouth (ongeveer 13,5 km)

In Lossiemouth raak ik de route compleet kwijt, zoals me in de dorpen langs de route wel vaker gebeurt. Langs panden van begrafenisondernemers en loodgieters loodst Komoot me weer naar de route. De centrale Commerce Street is niet veel gezelliger, maar er is licht (zee) aan het eind van de grijze tunnel. Over een splinternieuwe brug over de monding van de Lossie-rivier bereik ik East Beach. De duinen zijn in het begin van de twintigste eeuw kunstmatig aangelegd met behulp van oude treinstellen.

Het uitgestrekte zandstrand gaat vrij plots over in een grindstrand met een hoge berg grind aan de vloedlijn. Deze ondergrond loopt zwaar en komt mijn oude blessure niet ten goede. Kilometers lang ploeter ik door het losse grind, terwijl het zeewater steeds verder stijgt. Ik vind het tijd om het hogerop te zoeken en probeer over de grindheuvel te klimmen. Met een lawine van los grind word ik weer naar beneden gestuurd. Pas bij poging vier lukt het me, niet erg charmant op mijn buik liggend, om over de heuvelrug te klimmen. Wat zie ik daar? Een pad langs de duinen. Je kunt jezelf het ongemakkelijke lopen dus besparen door je ogen te gebruiken voordat je het grind op loopt. Het kiezelstrand loopt helemaal door naar het einde van de etappe. Het duinpad wordt breder en leidt langs een eindeloze rij van bunkers en betonblokken die ooit dienden om tanks vanaf zee tegen te houden.

Het Moray Kustpad buigt door de gaspeldoornstruiken af richting een dorpje. Langs goed onderhouden witte huisjes en perfect gladgemaaide tuinen verlaat ik het dorp al vrij snel weer, waarna het pad me de heuvel op leidt voor uitzicht over zee en de Spey-rivier omgeven door herfstige bomen. Niet veel later loop ik het pittoreske dorp Garmouth in, waar geen mens te zien is. De felpaarse, groene en blauwe containers geven het dorp kleur zoals bloemen dat in de Alpendorpen doen.

Tip: bij Speyside coffee roasting co hebben ze volgens mijn Schotse vrienden de lekkerste koffie van het land.

Etappe 4: van Garmouth naar Buckie (ongeveer 12 km)

Vanuit Garmouth vervolg ik mijn route over de oude spoorbaan richting de kust. Het hoogtepunt van de wandeling is de imposante metalen spoorbrug over de Spey-rivier. Deze rivier is de snelst stromende rivier en een van de grootste rivieren van Schotland. Tijdens eerdere wandelingen in de omgeving was me al opgevallen dat de Spey daar ver buiten haar oevers getreden was. Het verbaast me dan ook niets dat het water hier razendsnel en bijna kolkend richting zee raast.

Via glooiende goudgele velden bereik ik het Dolphin Center bij de monding van de Spey. Het informatiecentrum met café is helaas gesloten, maar op de picknickbanken kan ik toch nog van de warme zon op mijn huid genieten. Het bezoekerscentrum is de zoveelste herinnering aan het feit dat ik nog geen dolfijnen gezien heb, ondanks dat ik al enkele dagen over het water tuur.

Het pad leidt langs het grindstrand van de kust af, een dennenbos in. Vrijwel alle bomen zijn hier omgewaaid, wat nogal een spannend en verdrietig gezicht is. Gelukkig is het windstil, anders had ik met liefde een flinke omweg gemaakt. Aan de andere kant van het bos brengt een breed pad over een voormalige spoorlijn naar het dorp Portogordon. De boten in de drooggevallen haven liggen erbij alsof ze al vijftig jaar geen verfkwast gezien hebben. Verderop ligt ook een grote groep zeehonden op de zeebodem. Dolfijnen zie ik niet, maar deze 26 zonnebakkers maken dat een beetje goed.

Vanaf het plaatsnaambord van Buckie is het nog een half uur lopen naar mijn B&B aan de hoofdstraat van het dorp. De oude haven van het voormalige dorp Buckpool, dat nu onderdeel vormt van Buckie, is het eindpunt van de Speyside Way. De Moray Coast Trail loopt verder, langs een kinderkledingwinkel, deurmattenwinkel, reisbureau en andere 'essentiële' zaken. Ik vind het een sfeerloos dorp en de mensen die ik tegenkom hebben een minder vriendelijke uitstraling dan die in andere dorpen. Ik blijf dan ook niet onnodig lang buiten en lig al snel met gestrekte benen op bed.

Etappe 5: van Buckie naar Cullen (ongeveer 12,5 km)

De laatste etappe van het Moray Coast Path begint weinig veelbelovend. De route loopt door de industrie en haven aan de rand van het dorp, waar ik een wat unheimisch gevoel krijg. Snelwandelend volg ik de weg waar geen einde aan lijkt te komen, tot ik in een dorpsdeel met schattige huisjes kom. Bij het verlaten van het dorp word ik al snel getrakteerd op weer een zonnende groep zeehonden. Langs de rotskust loop ik het dorpje Findochty in, wat misschien wel mijn favoriete dorp van de hele kuststreek is. De witte huisjes hebben brede kozijnen in lichtblauw, groen of rood en het kerkje staat op een heuvel. Twee oudere vrouwen staan bij de havenmuur te kletsen, terwijl een hond in een monsterlijk lelijk truitje er verveeld bij staat.

De baai aan de andere kant van het dorp ligt vol grillig gevormde rotsen, die de toon zetten voor de rest van de wandeling. Boven de kliffen volg ik de kust, waar ik getrakteerd wordt op vele vormen rotsen. Sommigen zijn wit van de vogelpoep. De aalscholver-daders zitten zich van geen kwaad bewust op de rotsen. Ook het volgende dorpje, Portknockie, is stil maar pittoresk met pastelkleurige huisjes.

Na dit dorp zie ik dan eindelijk de rots die in vrijwel elk artikel over deze route voorkomt. Bow Fiddle Rock is een bijna driehoekige rots met een grot/gat aan een kant. De zijkant wordt bewoond door rotsduiven, die wild flapperend tussen de rots en de kust heen en weer fladderen. Vanaf het smalle paadje door de heide komt Cullen al snel in zicht. De rotsen, grotten, een gouden zandstrand en een oud viaduct die tussen mij en het eindpunt liggen, zorgen in ieder geval voor een spectaculair einde van dit wandelavontuur. Hoewel de markering bij het binnengaan van het dorp weer eens compleet verdwijnt, ontdek ik toch het officiële eindpunt bij de openbare toiletten in het centrum van het dorp.

Praktische informatie over de Moray Coast Trail

Wil je zelf de Moray Coast Trail of het Moray Kustpad lopen? In de rest van dit blog vind je mijn praktische tips. Heb je na het lezen nog vragen? Stel ze in de reactiesectie onder dit bericht.

In welke richting kan ik de Moray Coast Trail het best wandelen?

Qua uitzichten en hoogteverschillen maakt het niet zoveel uit in welke richting je het kustpad loopt. Ik raad je aan om naar de weersvoorspelling te kijken en te kiezen voor de richting waarbij je de wind het meest in de rug hebt. De (zuid)westerwind was voor mij de reden om vooral in oostelijke richting te lopen. Daar komt bij dat ik het stuk asfalt tussen Findhorn en Forres behoorlijk saai vond en dat liever niet als laatst wilde doen. Ik eindig dan liever in het kustlandschap bij Cullen.

Het Moray Kustpad in stukjes lopen

Je hoeft natuurlijk de ruim zeventig kilometer lange route niet in één keer af te leggen. Voor mij waren mijn etappes op de Trail 'tussendooruitjes', dus ook ik heb de route in losse etappes gedaan. Dankzij het goed georganiseerde openbaar vervoer langs het pad is dat prima te doen. Ook liften kan hier prima, al moet je daarvoor soms wel wat geduld hebben.

Je zou bijvoorbeeld voor de volgende vier losse etappes kunnen kiezen:

• Forres naar Findhorn – 8,8 km
• Findhorn naar Lossiemouth – 24,6 km
• Lossiemouth naar Buckie – 25,6 km
• Buckie naar Cullen – 11,3 km

Of:

• Forres naar Burghead
• Burghead naar Lossiemouth
• Lossiemouth naar Kingston
• Kingston naar Buckie
• Buckie naar Cullen

Openbaar vervoer langs de route

Het openbaar vervoer langs de route is goed georganiseerd. Je kunt startpunt Forres makkelijk bereiken vanuit Inverness, dat dan weer makkelijk bereikbaar is vanuit de rest van het land. Ook lokaal is het transport goed geregeld. Er rijden bussen langs de verschillende kustplaatsen. Je vindt de bustijden in de Stagecoach-website of - app. Let op: gebruik hier geen Google Maps voor ov-informatie, want die gaf bij mij aan dat er maar twee bussen op een dag gingen, terwijl er elk uur een bus bleek te gaan! Je kan in de bus pinnen.

Tip: trek ruim de tijd uit voor deze busreizen, want er ligt helaas geen busroute parallel aan de kust. Je moet vrijwel overal eerst het binnenland in en dan met een andere bus weer richting de kust.

Begin- en eindpunt bereiden

Met de bus reizen is goedkoper dan met de trein reizen Zowel Forres als Cullen heeft een directe busverbinding met Inverness.

Voor het plannen van treinreizen in Schotland gebruik ik de app Trainline. Boek je treinkaartje online, omdat niet elk station een kaartjesautomaat heeft. Good to know: hoe eerder je boekt, hoe goedkoper je rit is. Zie ook mijn tips voor treinreizen in Schotland.

Routegids, GPX-bestand en Komootroute

Je hoeft op de Moray Coast Trail niet bang te zijn dat je verdwaalt. Alleen al de zee is een goed navigatiemiddel, want het pad volgt grotendeels de kust. De route is tevens goed gemarkeerd met een witte tekening van een vogel in een blauw rondje. In een aantal dorpen miste ik de markering en maakte ik gebruik van Komoot.

Voor het plannen van je dagetappes en voor twijfelpunten onderweg, zou ik een papieren kaart meenemen of een navigatie-app gebruiken. De route staat bovendien omschreven in deze gids van mijn favoriete routegidsmakers.

--> download hier het GPX-bestand van de route
--> bekijk afbeeldingen van kaarten van de route
--> sla de route op via mijn Komoot-profiel
--> bekijk mijn routeverslag van de tweede keer dat ik de route liep, in februari en maart 2024

De route met de hond wandelen

Ik liep een groot deel van de Trail met de hond van de vriendin bij wie ik logeerde. Dat was legaal en voor de hond en mij een groot feest. Pas wel op met de steile kliffen en stromingen die in sommige baaien sterk aanwezig zijn. Neem poepzakjes mee (opruimplicht) en vergeet niet om extra water voor je hond mee te nemen. Je hond mag tijdens het grootste deel van de route loslopen. Houd je hond aangelijnd op de golfbanen en in de dorpen.

Overnachten langs de route

In de meeste dorpen langs het kustpad kun je fijn overnachten. Ik gebruik bij het plannen Google Maps, waarin ik zoek op 'hotel' en dan het dorp waarin ik wil overnachten. Je kunt natuurlijk ook kijken op Booking.com of AirBnB.

--> liever een kant-en-klaar arrangement met of zonder bagagetransport? Deze organisatie biedt het aan.

(Wild)kamperen langs het Moray Kustpad

Wildkamperen in Schotland is legaal, mits je je aan de Schotse Outdoor Access Code houdt. Pas op met het maken van vuur en zet je tent niet te dicht bij de bewoonde wereld of op privégrond op. Er zijn voldoende wildkampeermogelijkheden langs het pad, al is het bij Buckie wat lastig. De grond bestaat grotendeels uit zand, dus haringen gaan makkelijk de grond in.

Houd er rekening mee dat de meeste stranden bij vloed volledig onder water staan, ook als dat bij eb onwaarschijnlijk lijkt. Bekijk de getijdeninformatie voor het dichtstbijzijnde dorp en houd er rekening mee dat het water bij vloed rond nieuwe en volle maan hoger staat dan in de rest van de maand.

Bekijk bij het opzetten van je tent de weersvoorspelling. Het kan behoorlijk stormen hier aan zee, soms ook in de richting van de zee. Je wilt natuurlijk niet met tent en al onderaan de kliffen belanden, dus neem deze maatregel serieus. Ik gebruik de gratis app Windy voor Android of Apple, omdat die de windrichting en -sterkte fijn visueel maakt.

Campings langs de route:

• Findhorn
• Hopeman (met heel fijn restaurant!)
• Lossiemouth
• Findochty

Water en voeding onderweg

Langs de route vind je weinig zoet water dat je kan filteren, dus zorg dat je voldoende water meeneemt en je voorraad in de dorpjes aanvult. In de meeste horecagelegenheden kun je je flessen kosteloos (laten) vullen, zeker als je ook een bestelling plaatst. Je kan natuurlijk ook waterflessen in de supermarkt kopen, al is dat minder milieuvriendelijk.

Je vindt winkels in onder andere:

• Forres (grotere winkels, Tesco en Lidl buiten het centrum)
• Findhorn (een heel fijne biologische winkel met veel lekkers en een terras)
• Burghead (tip: ga niet naar het winkeltje in het postkantoor maar naar de naastgelegen Coop)
• Hopeman (mini-supermarkt)
• Lossiemouth (grotere supermarkt verder landinwaarts)
• Buckie (diverse winkels)
• Cullen

Niet vergeten mee te nemen

Het is niet voor niets dat mensen zeggen dat Schotland vier seizoenen in één dag kent. Bereid je dus voor op een breed scala aan weersomstandigheden. Sowieso mag regenkleding niet ontbreken in je tas. Vanwege de goed begaanbare paden hoef je niet per se stevige wandelschoenen aan. Sportievere (trailrunning)schoenen zijn ook geschikt, mits je daar zelf goed lange afstanden op kunt lopen. Neem gaitors mee voor de stukken over het (zand)strand. Bescherm jezelf tegen een soms koude (zee)wind en kleed je volgens het lagensysteem om je aan te passen aan de temperatuur.

--> lees ook mijn  Handboek voor meerdaagse wandeltochten

De Moray Coast Trail solo wandelen

Ik wandelde de Moray Coast Trail solo. Soms met hond, soms zonder hond. Ik heb me geen moment onveilig gevoeld en zal het je dus zeker niet afraden. Met name in de omgeving van de dorpjes kom je vaak wandelaars met hun honden tegen. Vind je het spannend om alleen te gaan, maar heb je geen wandelmaatje? Volgens mijn lokale vriendin zijn er voldoende Facebookgroepen met vrouwen die een wandelmaatje in deze regio zoeken. Je kunt er eventueel ook voor kiezen om elke nacht in een hotel of andere accommodatie te verblijven, zodat je in ieder geval niet alleen buiten slaapt.

Wat is de beste tijd om het Moray Kustpad te lopen?

Je kunt het Moray Kustpad in principe het hele jaar door lopen. De midges zijn in dit deel van het land minder erg aanwezig dan in het binnenland en het westen van Schotland. De vliegjes zijn niet zo dol op wind en een windstille dag is hier aan zee een zeldzaamheid. Aan de kust wordt weinig gejaagd, dus daar hoef je geen rekening mee te houden. Ik liep de Moray Coast Trail zelf in oktober en later nog eens in februari. Individuele delen van het pad loop ik het het hele jaar rond.

Houd bij het plannen rekening met het volgende:

• de militaire activiteit tussen Lossiemouth en Kingston. Hangt de route vlag uit? Dan mag je het gebied niet betreden. Wil je vooraf weten of het gebied toegankelijk is? Bel dan naar het militaire informatienummer +44 (0)131 310 8692.
• de windrichting en windsterkte. Het kan hier, vooral in de winter, behoorlijk tekeer gaan. Staat de harde wind richting zee? Dan doe je er beter aan niet te gaan wandelen of een alternatief te verzinnen. Tip: de gratis app Windy.
• water en voeding aanvullen onderweg. Zijn de winkels waarin jij nieuwe voorraad in wilt slaan geopend op de momenten dat jij er denkt te zijn?
• in dit relatief noordelijke deel van Schotland is het in het donkerste deel van het jaar eerder donker dan in Nederland. Zeker langs de kliffen kun je beter niet in het donker lopen. 's Zomers zijn de nachten langer dan bij ons en geniet je extra lang van het daglicht.

De route uitbreiden

De Moray Coast Trail vormt samen met (een deel van) de Speyside Way en de Dava Way de 'Moray Way'. De drie routes samen vormen een driehoek. De totale afstand van de rondwandeling is 160 kilometer, met een hoogteverschil van slechts 850 meter. Je volgt langs deze route de markeringen van de drie individuele routes. De Cicerone Gids van de Speyside Way bevat ook informatie over de andere twee routes. Elk van de drie routes en de gehele Moray Way zijn perfect voor wie wél van buitenlandse landschappen wil genieten, maar niet teveel hoogteverschillen of uitdagende paden of landschappen wil trotseren.

Vanaf Cullen kan je kustpaden helemaal tot Aberdeen volgen. Deze paden zijn niet gemarkeerd, maar wel te zien in navigatie-apps.

--> Meer informatie over de Moray Coast Trail en andere wandelroutes in de omgeving vind je hier.

❗ Onderschat de uitdagingen en gevaren van wandelen in de Schotse bergregio’s niet. Controleer de weersvoorspellingen in de dagen voor je wandeling en op de dag van je wandeling. Neem voldoende lagen kleding mee en pak regenkleding, voldoende eten en drinken en een goed gevulde EHBO-set in. Zorg dat je een papieren kaart en kompas mee hebt en dat je weet hoe die te gebruiken (een navigatie-app is niet voldoende!). Lees ook mijn tips voor veilig (berg)wandelen in Schotland. ❗