De Mini Cateran Trail: een weekend wandelen in de Cairngorms

'Hebben jullie een eind gewandeld of hebben jullie het koud?' vraagt een voorbijganger met een Schots accent als we de Fish & Chips winkel binnen willen lopen. Dat beiden, en warmte-uitslag tussen de billen. En dat op 26 februari, wanneer het in eerdere jaren echt geen 19 graden met zon en geen wolk aan de hemel was. Mijn huid voelt droog van de wind, kou, zon en warmte. Mijn voeten tintelen van vermoeidheid. Mijn oksels ruiken naar kadaver. En ik heb een big smile op mijn gezicht, want ik heb voor het eerst in maanden weer een avontuur met wandelen en wildkamperen beleefd. Ik neem je mee naar de Mini Cateran Trail, een route die perfect geschikt is voor een weekend wandelen in de Cairngorms.

Je moet er wat voor over hebben

Het is 5:30 uur ‘s ochtends en de playlist Seashanties that drop my panties schalt door de auto. Met mijn goede vriendin en huisgenoot (bij wie ik nu vijf maanden in Schotland woon) en haar honden ben ik onderweg naar het startpunt van ons weekendavontuur. De Cairngorms, een bergachtig gebied in de oostelijke Hooglanden, verwelkomt ons met een besneeuwde weg. De sporen van mensen die naar boven probeerden te rijden maar het niet haalden zijn nog zichtbaar en het wordt ongebruikelijk stil in de auto. Twee uur later zijn we van de schrik bekomen en staan we met onze rugzakken op in het gehucht Spittal of Glenshee.

Over de Mini Cateran Trail

We volgen de markering van de Mini Cateran Trail de velden op de flank van de heuvel in. De afwezigheid van sneeuw op het pad en de omliggende bergen is opvallend voor februari in Schotland. Het enige wit dat we zien zijn de schapen die spontaan aan een massamigratie beginnen als ze ons aan zien komen. Een koude wind snijdt in mijn gezicht terwijl we de oude routes van de caterans (schaamteloze veedieven die hier eeuwen de valleien onveilig maakten) volgen. De Mini Cateran Trail is een soort speurtocht voor alle leeftijden. Wil je de route volgen, dan moet je de gele pijlen zoeken. Ik kan je vertellen dat dat in heuvelig terrein zonder duidelijke wandelpaden en met 1.235 schapenpaden soms een aardige uitdaging is. En is er net een schaap met jeuk langs geweest, dan ben je vrij kansloos. Gelukkig biedt de route die ik in Komoot gezet heb altijd hulp.

Na het nog kleinere gehucht Clay wordt het helemaal leuk. Daar stap je over de Mini Cateran Trail (een afkorting van de 103 km lange route) door het veen (bog) van graspol naar graspol in een zo goed mogelijk begaanbare lijn naar het paaltje aan de horizon. Soort ‘de vloer is lava’, maar dan ‘de vloer is veen’. Je wordt voor de moeite beloond met prachtige vergezichten met in de verte de paar bergen waar wél sneeuw op ligt. Hoog geel gras, dennenbosjes en met heide-achtige struikjes begroeide heuvels. Zo nu en dan komen er kleine sneeuwvlokken naar beneden dwarrelen. Op de ridge zie ik de silhouetten van een kudde edelherten. Schotser dan dit wordt het niet en ik voel vlinders in mijn buik als het weer even tot me doordringt dat mijn droom om meerdere maanden in Schotland te wonen uitgekomen is.

Wildkamperen langs de Mini Cateran Trail

Zestien kilometer lopen later bereiken we een sprookjesachtig loch in een zee van geel gras. We vinden een vlakke plek, zetten de tent in recordtempo op en trekken zoveel mogelijk lagen kleding aan. Jep, het is nog steeds februari in Schotland en het is koud. Gelukkig kunnen we snel genieten van warm eten. Of… toch niet? 45 minuten lang wachten we tot het water op de brander kookt. Bij een snelle test blijkt het water nog niet eens lauwwarm te zijn. Mijn gasblikje is geschikt voor temperaturen tot -27 graden en heeft genoeg inhoud, maar meer dan een zwak blauw vlammetje krijgen we er niet uit. Met een kop als een oorwurm en gebalde vuisten van ergernis warm en vrolijk ik mezelf op met een dansje in het veen (‘And it's windy weather, boys, stormy weather, boys. When the wind blows, we're all together, boys‘ neuriënd - klik hier voor dit muzikale hoogstandje). We accepteren ons lot en gieten het koude water op onze gevriesdroogde maaltijden. Ik ben dol op mijn 5 bean cassoulet, maar koud en niet volledig gerehydrateerd is het één van de smerigste dingen die ik ooit at.

Rotavond? Nee, want plassend onder de sterrenhemel in een kraakheldere nacht ben ik het maaltijdlijd alweer vergeten. Ik herken Orion en Jupiter en Venus. De maan is nog niet eens halfvol maar is fel genoeg om de contouren van de heuvels om me heen te kunnen herkennen. Terug bij de tent kruip ik in mijn warme, felgele Nomad Gemini slaapzak die me warm gaat houden tot -17 graden. Ik rits hem van onderen een stukje open en de grote hond steekt zijn hoofd naar binnen. De kleine hond kruipt tegen mijn nek en zo val ik heerlijk warm in slaap.

Even praktisch: over de Mini Cateran Trail

We treden dit weekend in de voetsporen van de 'caterans', zoals de veedieven die in dit deel van Schotland vroeger actief waren genoemd worden. De veedieven stalen vooral koeien, die in die tijd niet alleen voedselvoorziening maar ook betaalmiddelen waren. De dieren werden vervoerd over de oude wegen waarover nu de Cateran Trail uitgezet is. Om je een idee te geven van de schaal van deze acties: in 1602 dreef een groep van 500 veedieven een groep van 2700 koeien vanuit een groot gebied bij elkaar, om ze via een pass naar het noorden te drijven. Dat liep voor alle partijen niet zo goed af, maar dat gruwelijke verhaal zal ik je besparen. Vandaag de dag zie je op de wegen die deze caterans gebruikten alleen nog wandelaars en schapen. De hele Cateran Trail is 103 kilometer lang en (voor ons) te lang om in één weekend te lopen. Wij kiezen daarom voor een variant: de Mini Cateran Trail.

Feitjes op een rijtje

• De Mini Cateran Trail volgt twee etappes van de lange trail en een extra etappe om ze met elkaar te verbinden. De ruim 32 kilometer lange route vormt een ronde tussen Spittal of Glenshee, Cray en Kirkmichael.
• Op de route stijg en daal je in totaal 720 meter. Loop je de route met de klok mee, dan gaat dat stijgen en dalen heel geleidelijk.
• De route is gemarkeerd met gele pijlen met zo nu en dan het symbool van de Cateran Trail, een rood hart, erbij. De doorsteekroute loopt niet echt over duidelijke paden. Hier loop je van paaltje naar paaltje of wandelaarhek. Soms is het even zoeken en bij slechte zichtbaarheid kun je helemaal niet op deze landmarks navigeren. Neem dus een kaart mee en zorg dat je weet hoe je moet navigeren (je kunt ook de OS Maps app gebruiken, al is dat meer een hulpmiddel dan een vervanger van een fysieke kaart).
• Je mag wildkamperen langs de Mini Cateran Trail en daar zijn onderweg genoeg opties voor. Ook water aanvullen lukt vanuit de kleine stroompjes goed (tip: neem een goed waterfilter mee en check of er stroomopwaarts geen dode schapen liggen).
• Honden zijn welkom op de Mini Cateran Trail, maar houd er rekening mee dat je vrijwel de gehele route door velden met schapen loopt. Je wilt natuurlijk sowieso die dieren geen lijden veroorzaken, maar onthoud ook dat er een boete van 40.000 euro of een celstraf van 12 maanden staat voor mensen wiens hond schapen opjaagt. Op de etappe tussen Cray en Kirkmichael zijn veel stiles (wiebelige trappen/ladders over afrastering) nog niet door klaphekken vervangen. Daar moet je je hond overheen tillen en dat blijkt nog niet zo makkelijk met een zware hond ;)
• Je kunt je voorraad alleen aanvullen in de buurtsuper in Kirkmichael. Verder vind je geen voorzieningen langs de route. Check de openingstijden in Google Maps. Je kunt hier basisboodschappen doen en thee, koffie en cake kopen. Binnen staan een paar zitjes waar je warm van je versnapering kunt genieten.
• Parkeren kan in Kirkmichael of Spittal of Glenshee (als er nabij de kerk geen plek is, dan kun je tegen een kleine vergoeding parkeren bij het Dalmunzie House Hotel. Vanaf daar is het een half uur lopen naar de Cateran Trail.

Dag 2 op de Cateran Mini Trail

Ik pak mijn waterfles op en hoor het ijs in het water klotsen. De thermometer aan mijn rugzak geeft aan dat het -4 graden was in de nacht. Koud heb ik het niet gehad ik mijn warme slaapzak en met extra warmte van twee honden en een zwangere vrouw naast me. Mijn ontbijt, een Clif bar, eet ik in mijn slaapzak met uitzicht op het loch. Twee zwanen en vele kleine eendjes dobberen in een gat in het ijs.

Naar Kirkmichael

Flash forward naar een uur later. We soppen door het veen naar het dorpje Kirkmichael. Ik voel mijn vochttekort, maar krijg het ijskoude water in mijn waterflessen niet weg. Gelukkig wil de meneer van de supermarkt wel twee koppen thee voor ons zetten. Ik neem een kijkje in zijn winkel terwijl hij zijn liever-jij-dan-ik-in-die-kou-verhaal houdt. Van elke kleur paprika één stuk, vier tomaten en vooral veel hondensnacks.

Buiten het dorp spreekt eerst een fietser en dan een wandelaar ons aan. ‘Verderop is het pad geblokkeerd door omgevallen bomen.’ Kilometers lang met drukke honden  over een drukke weg lopen lijkt ons niets, dus we lopen eigenwijs het bos in. Het is inderdaad één groot rampgebied en slechts een paar bomen staan nog overeind. Met instabiele paaltjes wordt een omleiding aangegeven die ons door het al opgeruimde deel van de kaalslag leidt. Zo bereiken we toch levend mijn favoriete landschap van de route: een eindeloze glen vol geel gras en bruine struikjes.

Mijn favoriete landschap aan de Mini Cateran Trail

Het pad slingert door de prachtige glen met aan weerszijden geelbruine heuvels en her en der een stroompje. Het water van één van die stroompjes reisde in mijn schoenen mee naar de auto. De zon schijnt en de thermometer geeft 19 graden aan. Ik kom voor de winter en sneeuw in Schotland en wandel in zonniger weer dan ik hier ooit in het zonnige seizoen meegemaakt heb. Mij hoor je niet klagen, want met mijn winterdip kan ik wel een beetje zon gebruiken.

Op het hoogste punt van de route bereikt mijn hartslag een flinke piek. Van de klim en van het adembenemende uitzicht beide kanten op. Achter me zie ik de bergketens als silhouetten in het lage zonlicht. Voor me zie ik de bergtoppen in het laatste zonlicht baden. Daar sta je dan op 26 februari met je favoriete hond in je tijdelijke woonland op een berg naar de zonsondergang te kijken.

Een magisch einde van het avontuur

Moe maar voldaan stappen we in Spittal of Glenshee weer in onze auto. Met de sea shanties aan racen we over de Schotse moor. ‘What is that crazy cloud? Or is it a mountain? Oh, it looks green. And it’s moving. NORTHERN LIGHTS?!’ Vol op de rem, lichten uit en kijken hoe het groene licht door de kraakheldere sterrenhemel danst. Zelfs met het blote oog is een groene waas te zien, maar op de foto’s komen de kleuren pas echt tot hun recht. Een uur lang rijden we met uitzicht op het Noorderlicht naar onze woonplaats aan de kust, waar het spektakel boven zee nog gewoon even verder ging.

Slapen deed ik pas ver na middernacht, omdat ik veel te high on life was om mijn ogen dicht te kunnen doen. Er staat een week vol werk op de planning, maar op dit fantastische weekendavontuur kan ik nog lang teren :)

Meer informatie over de Mini Cateran Trail

• Ik gebruikte deze gids voor het voorbereiden op de (Mini) Cateran Trail
• Bekijk mijn kant-en-klare routebestanden in mijn collectie op Komoot
• Download mijn gratis stappenplan voor je wandelvakantie (incl. paklijst) om je te helpen bij de voorbereiding
• Bekijk ook mijn overzicht van alle meerdaagse wandelroutes in Schotland