Cateran Trail: 100 km door het zuiden van de Cairngorms

In de 14e tot 17e eeuw scharrelen vele sterke Schotse runderen door de uitgestrekte glens in het zuiden van de Cairngorms. Zij leverden vlees en melk en zorgen dat hun eigenaars in dit ruige gebied konden overleven. Kostbaar bezit dus, dat nooit helemaal veilig was. Groepen van 50 tot 500 ‘caterans’ (waarmee onder meer veedieven bedoeld worden) hadden ook belangstelling voor deze runderen als ruilmiddel of inkomstenbron.

Om je een beeld te geven: in 1602 had een groep van 500 caterans 2700 koppen vee uit zes grote glens bij elkaar gedreven. 2700 runderen! De Cateran Trail is een ruim 100 kilometer lange wandelroute door de glens waar gestolen werd, over paden die door caterans gebruikt werden en langs historische cateran-plekken. Een beginner-friendly route door een prachtig Schots landschap met volop wildkampeermogelijkheden.

Over de Cateran Trail

De Cateran Trail leidt je in 5 of 6 dagen door ‘het hart van Schotland’. Dit zuidelijke stuk Cairngorms ligt ten noorden van Perth en ten zuidwesten van Aberdeen. In deze regio waren eeuwenlang Caterans (veedieven) actief, die op hoge snelheid met de gestolen dieren tussen de heuvels gingen. De Cateran Trail volgt zulke paden door afwisselend boerenlandschap (maar dan op z'n Schots en niet op z'n Fries, met mooie muurtjes en glooiende velden) en ruige moor (heide/veen). Met behulp van de routegids en schaarse informatieborden onderweg leer je de cateran-geschiedenis beter kennen. Ook als die je niets interesseert, is deze route de moeite waard. De landschappen zijn echt adembenemend mooi. Hoe vaak ik niet stond te stuiteren van enthousiasme! En dat zonder over moeilijke of spannende paden te lopen. Trek goede schoenen aan, want sommige paden zijn nogal veenig.

De route loopt dagelijks door een dorpje of gehucht. Erg toeristisch is het er niet en dat maakt het extra fijn. Mensen zijn vriendelijk en de dorpjes authentiek. De route is 103 km lang, maar kan op verschillende stukken ingekort worden. Hij maakt een rondje en begint en eindigt in het dorpje Blairgowrie.

De beste tijd om de Cateran Trail te wandelen

Voor de meeste mensen is eind april tot eind september de beste tijd om de Cateran Trail te lopen. Het weer is dan milder dan in de wintermaanden en de kans op sneeuw is kleiner. De velden zijn dan groener en de dagen langer. Je kan de route het hele jaar door lopen. Ik liep hem bijvoorbeeld in februari. Houd in de wintermaanden wel rekening met guur tot koud weer en de kans op sneeuw. Het landschap is meer geel dan groen en de bomen kaal. Niet lelijk, maar wel echt anders dan de mooie plaatjes in de routegids.

Buiten het hoogseizoen (oktober tot april) is een aantal (goedkopere) accommodaties niet geopend, maar dat vormt niet per se een probleem.

In de zomermaanden heb je mogelijk last van midges, dus bereid je daar praktisch en mentaal op voor. Kan je vakantie regelen in mei of juni of september? Dan zou ik ergens in die maanden de Cateran Trail lopen.

Zoek voordat je data prikt even uit wanneer de jaarlijkse Cateran Yomp plaatsvindt. Tijdens dat evenement is het heel druk op de paden en kan je beter wat anders gaan doen als je van rust houdt.

Markering van de route

De Cateran Trail is voor een groot deel goed gemarkeerd. Het symbool is een rood hartje in een cirkel met daarin ‘Cateran Trail’. Gele pijlen in een groen rondje wijzen aan welke kant je op moet. Sommige paaltjes hebben alleen zo'n pijltje en geen hartje, maar een andere kleur pijl moet je sowieso niet volgen. Er staan op meerdere plekken wegwijzers waarop de Cateran Trail en de afstand naar het eerstvolgende gehucht genoemd staan. De markering tussen Spittal of Glenshee en Alyth is op een aantal stukken waar het pad toch al niet duidelijk is, behoorlijk beperkt. Kaart of navigatie-app met route bij de hand houden dus.

Meestgebruikte etappe-indeling voor Cateran Trail

Ga je de Cateran Trail van accommodatie naar accommodatie lopen? Dan moet je zorgen dat elke wandeldag in een dorpje eindigt. Een voorbeeldindeling is dan:

• dag 1: Blairgowrie naar Kirkmichael, 24,9 km (op te splitsen met een overnachting in Bridge of Cally)
• dag 2: Kirkmichael naar Spittal of Glenshee, 13,7 km
• dag 3: Spittal of Glenshee naar Kirkton of Glenisla, 23,5 km
• dag 4: Kirkton of Glenisla naar Alyth, 17,4 km
• dag 5: Alyth naar Blairgowrie, 24,1 km (via Bridge of Cally) of 10,5 km (alternatieve route)

Vanaf Alyth zijn er twee routeopties naar Blairgowrie. De gebruikelijke route van 24,1 km lang overlapt vanaf Bridge of Cally met een deel van de route van dag 1. Dat deel vind ik een van de minst mooie delen van de route, dus ik koos ervoor dat niet opnieuw te lopen. De route tussen Alyth en Bridge of Cally loopt deels door een rewildingsproject met bevers, dat de moeite waard is. Je kan vanaf Bridge of Cally de bus nemen (ging tijdens mijn tocht alleen om 8.30 en na zonsondergang, niet zo handig), een taxi bellen of liften (weinig verkeer) naar Blairgowrie. Voor een taxiritje met deze maatschappij betaalde ik 15 pond.

De Cateran Trail inkorten

Heb je geen zin, tijd of energie om de hele Cateran Trail te wandelen? Dankzij een doorsteekroute tussen Kirkmichael en Lair kan je een mooie ronde maken over alleen het noordelijke deel van de route. De afsnijroute wordt aangeduid als de Mini Cateran Trail. Je steekt dan ruig terrein over, waar paden en markering niet overal even duidelijk is, dus gebruik een navigatie-app en/of wandelkaart.

Overnachten langs de Cateran Trail

Elk van bovengenoemde vijf etappes eindigt in een dorpje of gehucht met accommodatie. Ook in Bridge of Cally, een mogelijke tussenstop om etappe een in twee delen te splitsen, staat een hotel.

In de wintermaanden is veel accommodatie gesloten, maar is aan het eind van bovengenoemde etappe wel minstens een optie beschikbaar. De lodge in Glenshee wordt in de wintermaanden vaak exclusief afgehuurd door groepen die gaan skiën (vooral tijdens school holidays in Engeland of Schotland) en dan is daar geen alternatief.

Waar je geen accommodatie kan vinden, kan je met een taxi heen en weer naar accommodatie. Sommige adressen bieden zelf ook shuttle aan. Sommigen zelfs voor de hele route, zodat je die vanaf een plek kan lopen.

Op het start- en eindpunt in Blairgowrie heb je keuze uit meerdere plekken. Ik logeerde in het Angus Hotel (met een spa!). In Bridge of Cally staat een gezellig hotel aan de route. In Kirkmichael heb je keuze uit meerdere hotels en lodges en deze leuke AirBnB.

Het hotel in Spittal of Glenshee is helaas afgebrand, maar bij Gulabin Lodge kan je wel heel fijn overnachten (let op: contant betalen of geld overmaken naar Brits bankrekeningnummer, wat vanaf veel Nederlandse banken niet lukt). In Kirkton of Glenisla ligt het Glenisla Hotel en in Alyth heb je weer volop keuze. Trek wel wat budget uit voor het wandelen van hotel naar hotel, want de schaarse accommodaties zijn relatief luxe en prijzig. Minimumprijzen van 110 tot 140 euro per nacht zijn niet ongewoon.

Tip: boek je accommodatie voor het hoogseizoen op tijd, want aan het eind van een aantal etappes heb je keuze uit slechts één accommodatie.

Wildkamperen langs de Cateran Trail

Wildkamperen met je tent is in Schotland en ook op de Cateran Trail toegestaan. Ik had geen moeite geschikte plekken te vinden en kwam langs elke etappe meerdere geschikte plekken tegen.

Tip: halverwege het pad tussen Kirkmichael en Spittal of Glenshee staat de Upper Lunch Hut. Een basic hut met niet meer dan een lange tafel en bankjes. Op de grond is ruimte voor matjes, dus je kan (en mag) hier slapen. Een prachtige maar wel wat koude plek.

Waar eten en drinken aanvullen onderweg

Verwacht geen horecamogelijkheid voor elk maaltijdmoment langs de route. Plan je maaltijden slim en neem bij elke supermarkt genoeg eten mee om tot de volgende supermarkt geen honger te lijden. Tussen Kirkmichael en Alyth ben je afhankelijk van je eigen voorraad.

De enige grote supermarkten liggen in Blairgowrie, met onder meer Lidl en Tesco. Buurtsupermarkten vind je in Kirkmichael en Alyth. Bij de supermarkt in Kirkmichael kan je ook thee drinken en cake bestellen. Een fijne pauzeplek, waar ze niet moeilijk doen over apparaten opladen en waterflessen bijvullen. Let op: controleer de openingstijden van deze winkels voor de dagen waarop je ze denkt te passeren.

Water aanvullen kan uit stroompjes langs de route. Omdat er veel vee graast, is de kans op een dood dier in een stroompje veel groter. Filter je water daarom altijd voordat je het drinkt. Ik gebruik hiervoor mijn Katadyn BeFree waterfilter. Er zijn genoeg stroompjes langs de route, dus ik droeg maximaal een liter per keer mee.

Tip: in Alyth kan je een klein stukje van de route afwijken voor een heerlijke Italiaanse lunch of een kop thee met gebak in een huiskamersfeer café in de fietsenwinkel. Zoek Nonnina's Kitchen in Alyth Cyclery. Honden welkom, telefoon opladen mogelijk, gratis WiFi en relatief betaalbaar en heerlijk eten. Voor een pizza of een kom soep met een panini met vers beleg betaal je nog geen 10 euro.

Bereikbaarheid van het start- en eindpunt

De route begint officieel in Blairgowrie, wat niet toevallig het makkelijkst bereikbare punt langs de route is. De Cateran Trail is een circulaire wandelroute, dus je kan beginnen waar je wil. Als je ergens anders dan in Blairgowrie begint, kan je ervoor kiezen het heen-en-weertje tussen Bridge of Cally en het dorp over te slaan. Je loopt daar grotendeels over een weg tussen boerenvelden en ik vind het niet het mooiste deel van de route. Zeker niet zo mooi dat je het op één dag twee keer gaat lopen ;)

Blairgowrie is goed te bereiken met het openbaar vervoer vanuit Perth. Perth is per trein en bus in 1,5 uur bereikbaar vanuit Edinburgh en Glasgow. Je auto parkeren kan aan de rivier in Blairgowrie.

De Cateran Trail met de hond lopen

Ik liep een deel van de Cateran Trail met de hond. De hond is welkom op de route, maar houd er rekening mee dat je grotendeels tussen loslopend vee wandelt. Een hond die schapen opjaagt mag neergeschoten worden en jij kunt als baasje een enorme boete of gevangenisstraf krijgen, dus houd je hond aangelijnd als hij jacht- of drijfinstinct heeft. Op sommige stukken moet hij in het broedseizoen sowieso aangelijnd, omdat veel zeldzame vogels die daar broeden dat op de grond doen. Dit staat met een bordje aangegeven.

In de routegids van 2014 wordt gewaarschuwd voor stiles, een soort trappetjes over een omheining. Niet zo handig met een hond en zeker niet met hond en rugzak. Ik heb hier goed op gelet, en de meeste stiles zijn nu vervangen door hekken. Niet te vermijden stiles liggen tussen Spittal of Glenshee (eentje) en tussen Knowehead (boerderij, nabij mijl 44 op de kaart) en Alyth (drie stuks).

De route solo wandelen

Ik wandelde de Cateran Trail in mijn eentje en voelde me nergens onveilig. Ik heb me op een lange afstand wandelroute in Schotland in mijn eentje nog nooit onveilig gevoeld. Buiten het hoogseizoen kwam ik weinig mensen tegen, maar ik kan me voorstellen dat het in de zomer drukker op de paden is. Dan ben je toch niet helemaal alleen. Op een deel van de route heb je geen bereik, dus een gps-noodknop kan handig zijn in geval van nood.

Is Cateran Trail ook geschikt voor beginners?

Ja, de Cateran Trail is een fijne route voor je eerste meerdaagse wandeltocht. Hij is goed gemarkeerd en technisch niet moeilijk. De paden lopen vaak door serieus ruig terrein, dus bereid je wel goed voor. Denk daarbij aan goede regenkleding, voldoende lagen kleding en basis navigatieskills voor als het mistig is. Bouw vooraf je wandelconditie op. De etappes van Blairgowrie naar Bridge of Cally, Bridge of Cally naar Kirkmichael en Kirkmichael naar Spittal of Glenshee zijn redelijk goed te doen qua afstand en hoogtemeters. De route tussen Spittal of Glenshee en Kirkton of Glenisla is wat langer, maar kan ingekort worden door vanaf Lair de alternatieve route over de weg te nemen (zie routegidsje).

Tip: ik schreef  dit e-book  waarmee je je voorbereid op je (eerste) meerdaagse wandeltocht. 

Het GPX-bestand van de Cateran Trail

Download het GPX-bestand van de Cateran Trail hier. Je kan deze route in navigatie-apps zoals Komoot aanpassen als je bijvoorbeeld het heen-en-weertje wilt verwijderen. Ik heb de route hier al in Komoot staan, zodat je hem kan kopiëren.

Handige gidsen, kaarten en websites

Ik vind dit routegidsje echt een aanrader. Ik heb hem zelf uitgebreid gebruikt bij de voorbereiding en het onderweg controleren waar ik me bevond. In dit gidsje staan ook kaarten en opties voor alternatieve routes. Zo is er na Spittal of Glenshee een uitdagender variant en vanaf Alyth een kortere variant.

Er is ook een kaart beschikbaar. Tip: kijk ook in Google Maps voor accommodaties, want er zijn sinds de publicatie van dit boekje meer bij gekomen.

Handige websites:

• Komoot collectie voor wandelen van dorpje naar dorpje
• Komoot collectie met mijn reisverslag en etappes
• Walkhighlands: gedetailleerde routeinstructies
• Traveline voor bustijden
• Bagagevervoer kan je aanvragen bij deze taximaatschappij

Meer meerdaagse wandelroutes in Schotland

De Cateran Trail is in mijn ogen de mooiste meerdaagse (gemarkeerde) wandelroute in de Cairngorms. In het noorden lopen ook de East Highland Way (niet gemarkeerd) en de Speyside Way door dit berggebied. Voor wandelroutes in andere regio's bekijk je mijn overzicht van alle meerdaagse wandelroutes in Schotland.