Roadtriproute langs de kust van Fife en East Neuk
Goudgele stranden, rode grotten en witte vissershuisjes: dat is de kust van Fife en de subregio East Neuk. Je vindt er ook oude kerken, kastelen en molens, en een heleboel havens en golfbanen. Zoveel bezienswaardigheden op een korte afstand maakt deze regio een perfecte plek voor een dagje uit met de auto. Ramen open, muziekje aan en gaan! Lees snel verder voor mijn favoriete roadtriproute langs de kust van Fife en East Neuk.
Roadtriproute door Fife en East Neuk
Hoe zit dat met Fife en East Neuk? Fife is de naam van de provincie tussen Edinburgh en Dundee. East Neuk is een regio in het oosten van Fife, ten zuiden van de stad St. Andrews. East Neuk staat bekend om oude vissersdorpen met pastelkleurige en witte huizen en kleine havens. Tussen die dorpjes ligt een fotogeniek kustlandschap met kliffen en stranden. Hier geen lelijke hoogbouw of dure villa's, maar 'lekker normaal gebleven'. Perfect voor een roadtrip dus, zeker omdat deze regio zo dichtbij Edinburgh ligt!
Mijn favoriete stops langs de route
Ik deel mijn favoriete stops in de volgorde waarop je ze tegenkomt als je vanaf Edinburgh langs de kust rijdt. Ik heb de route in twee delen in Google Maps gezet: deel 1 en deel 2. Omdat ik beperkte punten in Maps kan zetten, heb ik hierbij niet voor de mooiste wegen gekozen.
1. Brug over de Firth of Forth en North Queensferry
Je begint je roadtrip langs de kust van Fife als je vanuit Edinburgh komt met een ritje over de Queensferry Crossing. Deze brug met hoge witte kabels in driehoekige vormen is een van de drie bruggen over de Firth of Forth, de zeearm tussen Fife en Edinburgh. De bekendste van de drie bruggen is de Forth Bridge, de stalen rode spoorbrug die ook op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. Onder de brug ligt een klein dorpje, North Queensferry. Er is niet heel veel te doen, maar het ziet er wel fotogeniek uit, die witte huisjes onder de rode brug. Bij Rankin's Café kan je fantastisch ontbijten met bijvoorbeeld het (vegetarische) full Scottish breakfast.
Navigeer naar: Rankin's Café
2. St Bridget's kirk in Dalgety Bay
De ruïne van St Bridget's kirk ligt pal aan de Firth of Forth, met graven op een verhoogd groen veld. Erg fotogeniek dus, zeker met zoveel kerkmuren die nog overeind staan. Je kan de 12e-eeuwse kerk gratis bezoeken. Wandel rond de kerk en neem een van de stenen trappen omhoog om het uitzicht van een paar meter hoogte te bewonderen. Aan de overkant zie je Edinburgh en de iconische Arthur's Seat (heuvel) en het kasteel van Edinburgh zien.
Navigeer naar: St Bridget's kirk
3. Aberdour
Aberdour is een schattig dorpje waarvan vooral de hoofdstraat leuk is om te zien. Hier zit kaarten- en delicatessenwinkeltje Post and Pantry waar je echt even binnen wilt lopen. Bezoek in Aberdour ook de tuinen van een van Schotland's best bewaard gebleven 12e-eeuwse kastelen, Aberdour Castle. Silver Sands Beach is geliefd bij inwoners van omliggende dorpen, maar je komt nog wel mooiere stranden tegen langs deze route. Voor goed uitzicht over het strand maak je een korte wandeling omhoog naar Hawkcraig, vanaf waar je ook de rode spoorbrug over de Firth goed ziet liggen.
Navigeer naar: Aberdour
4. Ravenscraig castle in Kirkcaldy
Ik ben geen groot fan van Kirkcaldy, ik vind het er iets te stads en druk. Tijdens Pasen wordt er een grote markt met 200 stalletjes gehouden, die wel erg gezellig schijnt te zijn. In de rest van het jaar zou ik me vooral beperken tot Ravenscraig Park, een groen park aan de Firth. Op een heuvel ligt de ruïne van Ravenscraig castle. Maak een wandeling langs het kasteel en het water en loop door een oude tunnel naar het fotogenieke haventje van Dysart. Je kan bovenlangs weer terug lopen.
Navigeer naar: parkeerplaats nabij Ravenscraig castle
5. De grotten van East Wemyss
East Wymess is een klein, rustig dorpje aan de Firth. Dé bezienswaardigheid is het grottencomplex net buiten het dorp. In de rode rotsen liggen meerdere grotten. De hoogste werd in de Middeleeuwen gebruikt als rechtzaal en in de tijd van de mijners als illegale gokhal. Nog veel eerder lieten de Picten er carvings in de rotsen achter, maar die kan je alleen bewonderen onder begeleiding van een gids. Een klein stukje verderop ligt de Coo cave, die in de middeleeuwen als duiventil gebruikt werd. Je herkent dat aan de 'nestvakjes' die uit de rotswand gehakt zijn.
Navigeer naar: East Wemyss (let op: deze link gaat niet naar een parkeerplaats, zelf even zoeken)
6. Lower Largo
Ik zou zo snel mogelijk voorbij het stuk Buckhaven tot Leven rijden, want die plaatsen vond ik niet zo fotogeniek. Het oude vissersdorp Lower Largo dan wel weer. Hier kan je jezelf bij café The Aurrie op thee met huisgemaakte baksels trakteren, voordat je een wandeling maakt. Volg de oude spoorbaan richting Shell Bay en loop zo ver als je wil. Volg de markering van het Fife Coastal Path (cirkel met kleurrijke golfjes) door het kalkrijke duingebied of wijk nog wat verder van de spoorlijn af voor een wandeling over het strand. Bij Shell Bay ligt een stacaravanpark met een restaurant en café, waar je ook als niet-kampeerder wat kan drinken voor je terug wandelt.
Navigeer naar: parkeerplaats in Lower Largo
7. Elie chain walk
Tussen Shell Bay en Elie ligt een avontuurlijke klauterroute over de rotsen boven zee. Deze route, de Elie chain walk, is niet geschikt voor mensen met hoogtevrees. Je kan jezelf tijdens het klauteren aan kettingen vasthouden, zodat je geen klimuitrusting nodig hebt. De meeste mensen doen één tot drie uur over de wandeling, afhankelijk van hoe druk het is en hoe snel je kan klauteren. Plan je bezoek slim, want je kan de chain walk alleen bij eb doen. Hier lees je meer details over dit avontuurlijke uitje.
Navigeer naar: parkeerplaats in Elie
8. Elie en haar stranden
Slenterend door de straten van visserdorp Elie zal je zien dat geen twee oude huizen hetzelfde lijken te zijn. Je ziet er ook voorbeelden van trapgevels zoals die typisch zijn voor East Neuk. Leuk om even rond te wandelen, om vervolgens een van de fotogenieke stranden van Elie te bezoeken. Doe dat bij eb, anders zie je er weinig van. Elie Harbour Beach en Ruby Bay zijn de fotogeniekste stranden. Je ziet vanaf het strand een witte, hoekige vuurtoren liggen. Dat is Elie Ness Lighthouse, waar je een mooie korte wandeling heen kan maken. Ik keek er de zonsondergang en hoewel de zon achter rotsen verdwijnt, maakt het avondlicht het uitzicht op Elie en de stranden wel extra mooi.
Navigeer naar: parkeerplaats Ruby Bay aan andere kant van Elie (2 uur gratis parkeren)
9. St Monans
St Monans heeft een mooi haventje omgeven door pastelkleurige vissershuizen. Aan de ene kant van het dorp ligt de ruïne van Newark Castle op een rots boven de rotskust. Richting het dorp ligt de middeleeuwse St Monans Church ook opvallend dicht aan zee. Aan de andere kant van het dorp zijn ook historische gebouwen bewaard gebleven. Hier staat onder meer een oude windmolen, die gebruikt werd voor zoutwinning. Een stukje verderop liggen de ruïnes van gebouwen uit die tijd, voorzien van informatieborden. Aan de waterrand zie je bij eb een oud zoutwinningsbassin gevuld met zeewater, dat nu dient als onofficieel buitenzwembad.
Navigeer naar: St Monans Car Park
10. Pittenweem
Ook in Pittenweem wordt een oud bassin bij eb gebruikt als (officieel) buitenzwembad. Parkeer je auto hier bij Pittenweem crazy golf, dat boven de rotsen met het zwembad ligt. Volg vanaf hier het Fife Coastal Path (gemarkeerd met cirkel met kleurrijke golfjes) langs de kust naar Gyles House aan de mooie haven. Dit witte 17e-eeuwse herenhuis is het bekendste pand van het dorp. Niet ver van dit huis ligt St Fillans cave, waarin de gelijknamige sint in de 7e eeuw verbleef terwijl hij de Picten probeerde te bekeren tot het Christendom. Tegen betaling van één pond kan je de sleutel in een nabijgelegen gebouw ophalen. Wandel door het hogergelegen deel van Pittenweem terug naar je auto.
Navigeer naar: parkeerplaats bij Pittenweem crazy golf
11. Anstruther
Anstruther is een van de grotere vissersplaatsen van East Neuk. Toch hangt er een gezelligere sfeer dan in bijvoorbeeld Buckhaven of Kirkcaldy. In de haven ligt het visserijmuseum, waarin je meer leert over de vroegere visserij in East Neuk. In dezelde straat langs de haven liggen vele fish & chips shops, waarvan de Anstruther Fish Bar al vele prijzen won. Je kan er binnen zitten, maar ik zou take-away halen en je visje op een bankje aan de haven opeten. Vanuit deze haven vertrekken boten naar het Isle of May in de Firth of Forth, een eiland vol vogels zoals papegaaiduikers.
Navigeer naar: East Basin Car Park of een andere parkeerplaats naar keuze
12. Crail
Ook in Crail ligt een museum waarin je meer leert over de geschiedenis van East Neuk. Dit museum heet het Crail Museum & Heritage Center en je entree is gratis. Je vindt er een schattig laaggelegen haventje. Net buiten de muren komen bij eb rotsen droog te liggen, met daarin rotspoeltjes met zeedieren. Extra leuk met kinderen! In de hogergelegen hoofdstraat ligt The Beehive Crail, een conceptstore met een restaurantgedeelte achterin. Een heel geschikte plek om een in Schotland gemaakt en niet te kitcherig souvenir te scoren en te genieten van een lunch of thee met taart.
Navigeer naar: Nethergate Parking of een andere parkeerplaats in Crail
13. Fife Ness
Fife Ness is het meest oostelijke puntje van East Neuk en Fife. Verwacht hier niet veel spectaculairs, want behalve een lage vuurtoren, een kustwachtstation en een paar zomerhuisjes ligt er niet zoveel. Wel heb je hier goed uitzicht op de Noordzee en liggen er rotsige stranden. Bij weinig tijd zou ik deze stop overslaan, maar anders is het een leuke en relatief rustige plek om een kijkje te nemen.
Navigeer naar: deze parkeerplaats nabij Fife Ness
14. St Andrews
De grootste plaats langs deze route is St Andrews, dat toch kleiner is dan je zou verwachten gezien haar rijke historie. St Andrews is de oudste universiteitsstad van Schotland. Je ziet er nog altijd opvallend veel jonge mensen over straat lopen. St Andrews is bovendien de geboorteplaats van de golfsport. Hoewel een balletje slaan er zo'n 400 euro kost, trekt deze iconische plek nog altijd vele golfers aan. Slenterend door het stadje zie je oude panden in levendige straten. Voor de ruïnes van het kasteel en de kathedraal moet je een klein stukje het centrum uit. Lees voor uitgebreidere tips mijn blog Wat te doen in St Andrews?
Navigeer naar: parkeerplaats naar keuze
15. Tentsmuir Forest
Het noordoostelijke puntje van Fife wordt grotendeels bedekt door Tentsmuir Forest. Een uitgestrekt bosgebied met rechte, verharde paden en vele leuke bospaadjes. Een bekende bezienswaardigheid is het oude Icehouse, een stenen gebouw met dikke muren waarin 's winters ijs opgeslagen werd. Dit moest deze voorloper van de koelkast het hele jaar door koel houden, zodat vissers er hun vis op konden slaan. Aanrader: de rood gemarkeerde Icehouse Trail, die je in zo'n 1,5 uur over mooie paden naar het Icehouse heen en weer leidt. Tussen Tentsmuir en de Firth of Tay en de Noordzee ligt een beschermd natuurgebied waar je vogels en zeehonden kan spotten.
Navigeer naar: deze parkeerplaats
17. Extra: Newport-on-Tay
Als je van lange bruggen houdt, breid je deze roadtriproute uit tot Newport-on-Tay. Een dorpje dat ik zelf niet heel fotogeniek vind, al staan er wel mooie grote huizen die gebouwd werden voor rijke zakenlieden die in Dundee handel deden. Vanuit Newport-on-Tay steekt een brug de Firth of Tay over naar Dundee, waar je je roadtriproute zou kunnen eindigen. Iets verder naar het westen ligt de Tay Bridge, een stalen spoorbrug. Daar werd eerder, in 1878 al een spoorbrug gebouwd, maar die stortte bij een harde wind 1,5 jaar na de bouw in. De inzittenden van de trein die net toen over de brug reedt, stortten en overleden allemaal in het koude water.
Navigeer naar: Wormit Bay voor goed uitzicht op de spoorbrug
Bonus: de 50 golfbanen van Fife
Aan de kust van Fife liggen vele golfbanen. Misschien wel meer golfbanen dan dorpjes. St Andrews is dan ook de geboorteplaats van golf als sport. Ben je een golfliefhebber? Dan kan je hier je hart ophalen! Ik heb geen verstand van golf, maar vond wel deze pagina met informatie over de 50 golfbanen van Fife.
Routetip: vermijd de grote wegen
Google Maps zal je tussen de dorpjes zoveel mogelijk over de grotere wegen sturen. Dat zijn niet per se de wegen met het beste uitzicht, tenzij kustdorpen met agrarisch landschap je ding is. Kijk overal dus even of je over rustigere weggetjes zo dicht mogelijk langs de kust kan.
Hoe lang doe je over deze roadtriproute?
Je kan deze roadtriproute langs de kust van Fife, van North Queensferry tot St Andrews, makkelijk in één dag afleggen. Sterker nog, je kan hem in 1,5 tot 2 uur rijden, als je geen stops maakt. Dat maakt deze roadtriproute geschikt als een dagje uit vanuit Edinburgh. Om de sfeer van East Neuk echt goed te ervaren, zou ik er eerder twee of drie dagen voor uit trekken. Dan heb je ook tijd voor ontbijten of lunchen in mijn favoriete cafés, wandelen over het strand en rondstruinen in gezellige dorpjes.
Meer tips voor je bezoek aan Fife en East Neuk
Ik bracht tien dagen aan de kust van Fife door en heb dus ruim de tijd gehad om leuke plekken te ontdekken. Hierna schreef ik onder meer artikelen over de mooiste stranden van Fife en de mooiste dorpen van Fife. Ik wandelde het Fife Coastal Path, een 170+ kilometer lange wandelroute langs de mooiste plekken aan de kust. Je kan daar ook heel goed slechts een deel van lopen, bijvoorbeeld van Kirkcaldy naar Crail, wat waarschijnlijk mijn favoriete deel is.