Midges: kleine zwarte muggen in Schotland

Midges zijn kleine zwarte mugjes die berucht zijn bij wandelaars en kampeerders in Schotland en Ierland. Deze mugjes zijn ook de reden dat ik bepaalde delen van Schotland in de zomermaanden als het even kan vermijd. In dit artikel vertel ik je meer over deze muggen in Schotland en hoe je voorkomt dat ze je horensdol maken.

Wat zijn midges?

Midges zijn kleine muggen met een vleugelspanwijdte van maximaal 2 millimeter. Ongeveer zo groot als fruitvliegjes, met als verschil dat ze wél prikken. In Nederland worden ze vaak knutten (spreek uit als 'knoeten'), knijten of mietsen genoemd. De meeste Nederlanders die de beestjes ontmoet hebben, noemen ze gewoon bij hun Engelse naam.

Eén midge is nog niet zo angstaanjagend, maar mevrouw komt nooit alleen. Midges zwermen in grote groepen, als zwarte wolken, en drinken graag van je bloed. Een beet van zo'n klein mugje doet gelukkig weinig pijn, maar door zoveel beestjes tegelijk gebeten worden is wel heel irritant. Ze duiken op elk stukje vrije huid en blijven daarbij niet weg van je neus en oren.

Zijn midges gevaarlijk?

Midges brengen geen ziektes over, zoals malariamuggen of teken dat doen. Ik hoor ook zelfden van mensen die een allergische reactie op een beet hebben. Vaak levert een beet je alleen jeuk op. Ik vind de wolken midges vooral mentaal zwaar: dagenlang elk stukje huid bedekt moeten houden en elke nacht tijdens het wildkamperen alle midges uit je binnentent moeten verwijderen is behoorlijk irritant.

Wat trekt midges aan?

Midges houden van windstil, vochtig weer. Met een windsnelheid boven de 11 km/u kunnen ze niet goed vliegen en heb je dus minder last van ze (tip: bij het wildkamperen kun je beter een plekje in de wind dan in een windstil dalletje zoeken). De vliegjes zijn rond zonsopkomst en zonsondergang extra actief. Ook op bewolkte dagen hebben ze minder last van fel licht en zijn ze actiever. Hoe heter en zonniger de dag, hoe minder last van midges.

Hoe weten de midges precies jou te vinden? Ze komen af op de lucht die we uitademen. Op de koolstofdioxide die we uitademen, om precies te zijn. Net als bij andere muggen geldt dat midges de ene persoon aantrekkelijker lijken te vinden dan de ander.

In welke maanden zijn er weinig midges?

Tussen september en mei is het aantal midges dat actief is veel kleiner. Tussen mei en september zijn ze actief. Wanneer precies, dat hangt van de omstandigheden af. Mijn favoriete maanden om naar Schotland te reizen zijn dan ook mei en september: al wel een grote kans op lekker weer, maar nog niet zoveel midges.

In welke delen van het land heb minder last?

Midges zijn vooral actief in de (westelijke) Highlands, de westkust en de noordkust. Aan de oostkust, waar ik een paar maanden gewoond heb, zijn de vliegjes minder actief. Ben je ze even helemaal zat en wil je vluchten? Dan is de kust van Moray een mooi gebied om midge-vrij vissersdorpjes, stranden en rotskliffen te bewonderen.

Hoe zit het op Isle of Skye?

Vooral in juli en augustus zijn de midges daar echt een pain. Gelukkig compenseert het landschap enorm voor dat beetje leed. Hoe actief de midges precies zijn, hangt af van de weersomstandigheden. Wil je even midge-vrij genieten, zoek dan een plek met veel wind, aan de kust bijvoorbeeld.

Zijn er midges langs de West Highland Way?

De West Highland Way loopt door een deel van Schotland waar veel midges actief zijn. Ik liep de route daarom in mei. In die maand zijn er vaak weinig midges en minder andere wandelaars, terwijl het weer over het algemeen zonnig en mild is. Ook september is een goede maand als je midges wilt voorkomen. Ga je toch in het midge-hoogseizoen lopen, lees hieronder dan even hoe je je daarop voorbereid.

Hoe bescherm je jezelf tegen midges?

Je kunt je reistijd en reislocatie zo kiezen, dat je weinig last hebt van midges. Helaas houden midges, net als wij mensen, van lekker weer, dus de kans dat jullie plannen overlappen is groot. Moet je jezelf dan maar gewoon op laten peuzelen? Nee. Je kunt het volgende doen om jezelf zo goed mogelijk te beschermen:

• bekijk de midge-voorspelling en pas je plannen eventueel wat aan
• gebruik anti-insectenmiddel. Smidge (in Schotland vrijwel overal verkrijgbaar) is daarbij effectiever dan deet. Smidge compenseert voor de koolstofdioxide die je uitadement (dat waar de midges op af komen). Avon Skin So Soft schijnt ook goed te werken.
• draag een hoofdnet met heel fijn gaas (midges zijn kleiner dan de muggen in bijv. Scandinavië). Goede netjes kun je in elke outdoorwinkel in Schotland vinden.
• zoek plekken met veel wind en lage luchtvochtigheid als je gaat pauzeren of wildkamperen.
• slaap in een tent in plaats van onder een tarp, zodat je ze zo goed mogelijk buiten kunt houden.
• maak (waar toegestaan) een vuur met veel rook - daar houden midges niet van.
• kampeer of pauzeer niet te dicht bij (stilstaand) water.

Een goed hoofdnet

Ik hoor regelmatig van mensen dat ze een muggennet in de Nederlandse outdoorwinkel gekocht hebben, en dat de midges daar in Schotland gewoon doorheen kwamen. Je moet er daarom bij de aanschaf op letten dat je een nanonetje koopt. Dat is een versie met veel kleinere gaatjes, waar zelfs de midges niet doorheen kunnen.

Veel standaardhoofdnetten hebben 80 gaatjes per vierkante centimeter. Hoe meer gaatjes in een oppervlakte van een vierkante cm, hoe kleiner die gaatjes en hoe moeilijker je het de midges maakt. Met een dichtheid van minimaal 250 gaatjes per vierkante centimeter zit je goed. Outdoormerk Sea to Summit biedt een nanohoofdnet met 310 gaatjes per vierkante cm (ook bij Vrijbuiter te koop) - daar zit je sowieso goed mee!

Tip: de muggennetten die in de Schotse outdoorwinkels te koop zijn, hebben standaard een fijn genoeg maas om de midges buiten te houden.

Zijn midges een reden om niet naar Schotland te gaan?

Schotland heeft ZOveel moois te bieden, dat zou ik absoluut niet willen missen omdat ik bang ben voor midges. Mijn hevigste ruzies in mijn voormalige relatie vonden plaats terwijl we beiden geteisterd werden door midges, dus ik zou hun mentale effect niet onderschatten ;)  Bereid je gewoon goed voor, kies je plekken slim uit en wijzig van plan (en reis bijv. verder naar het oosten) als je ze echt zat bent. En vooral: geniet van dit prachtige land!